බොහෝ දෙනෙකු අතර ප්‍රසිද්ධ TikTokහි ඇති මිනිසුන් තරබාරු බව පෙන්වන ෆිල්ටරය තහනම් කළ යුතු යැයි එහි පරිශීලකයින් බීබීසීයට පවසා තිබේ.
“Chubby filter” ලෙස හැඳින්වෙන මෙම කෘත්‍රිම බුද්ධි (AI) ෆිල්ටරය පුද්ගලයෙකුගේ ඡායාරූපයක් ගෙන ඔවුන් තරුබාරු වී ඇතැයි පෙනෙන පරිදි ඔවුන්ගේ පෙනුම සංස්කරණය කරයි.
බොහෝ අය TikTokහි ඔවුන්ගේ පෙර සහ පසු ඡායාරූප පළ කර හාස්‍යයට ලක් කරමින් දැන් ඔවුන් කෙතරම් වෙනස් ද යන්න සඳහන් කර තිබේ. කෙසේ වෙතත්, තවත් පිරිසක් පවසන්නේ එය “කෙනෙකුගේ ශරීරයේ හැඩය, ප්‍රමාණය හෝ පෙනුම පිළිබඳව විවේචනාත්මක අදහස් දැක්වීමෙන් සමච්චල් කිරීමේ” (body shaming) ආකාරයක් බවත් එයට අවසර නොදිය යුතු බවත් ය.
මෙම ෆිල්ටරය ඉන්ටර්නෙට් හරහා “අහිතකර ආහාර සංස්කෘතියක්” ඇති කළ හැකි බවත් ආහාර ගැනීමේ අක්‍රමිකතා සඳහා දායක විය හැකි බවත් විශේෂඥයින් අනතුරු අඟවා තිබේ.
මේ පිළිබඳව ප්‍රතිචාර දක්වන්නැයි කළ ඉල්ලීමට TikTok ප්‍රතිචාර දක්වා නොමැත.
TikTok හි අනුගාමිකයින් 66,000ක් සිටින සේඩී, මෙම “පහත්” ෆිල්ටරය තහනම් කරන ලෙස ඉල්ලා සිටින අයගෙන් කෙනෙකි.
“ඒක නිකම්, ගෑනු ළමයි, ‘ඕහ්, මම දින්නේ මම කෙට්ටු නිසා තමයි, මහත් වෙන එක නෙවෙයි ද වෙන්න පුළුවන් නරකම දේ,’ කියලා කියනවා වගේ, බ්‍රිස්ටල්හි පදිංචි 29 හැවිරිදි ඇය පැවසුවා ය.
ඇය පැවසුවේ, මෙම ප්‍රවණතාව තමන් ගැන නරක හැඟීමක් ඇති කරන නිසා තම දුරකත්නවලින් TikTok මකා දැමූ බව කාන්තාවන් කිහිප දෙනෙකු තමා වෙත පැවසූ බව ය.
“ඇප් එකක් ඕපන් කළා ම මිනිස්සුන්ට තමන්ගේ ශරීරය ගැන අවමානයක් දැනෙන්න ඕනේ නැහැ කියලයි මට හිතෙන්නේ,” ඇය පැවසුවාය.
ආහාර හා පෝෂණ විද්‍යාඥවරියක වන ආචාර්ය එමා බෙකට් බීබීසීයට පැවසුවේ, බර අඩු කර ගැනීම සම්බන්ධයෙන් මෙම ප්‍රවණතාව “අතිශයින් පසුගාමී පියවරක්” ලෙස තමාට හැඟෙන බව ය.
“ඒක විශාල ශරීරයක් තියෙන පුද්ගලයින් කම්මැලියි, දුර්වලයි කියන පරණ වැරදි මතයම යි. ඒකෙන් අපි දැඩි ලෙස වැළකෙන්න ඕනේ,” ඇය පවසයි.
එය පුළුල් සමාජ බලපෑමක් ඇති කළ හැකි බවට ඇය අනතුරු ඇඟවීය.
“බර වැඩිවීමේ බය ආහාර ගැනීට බාධා කරන සහ ශරීරය ගැන තෘප්තිමත් නොවීමට දායක වෙනවා වගේ ම ඒකෙන් අහිතකර ආහාර සංස්කෘතියක් ඇති කරනවා. මිනිස්සුන්ට සෞඛ්‍යයට අහිතකර ආකාරයෙන් ආහාර සහ ව්‍යායාම ගැන උමතුවක් ඇති කරලා වංචනික නිෂ්පාදන සහ විසිතුරු කෑම බීමවලට ඔවුන්ව විවෘත කරනවා.
“ඒ වගේ ම ඒක හැම කෙනෙකුට ම තමන්ගේ ශරීරයට වඩාත් සුදුසු දේ සොයා ගැනීමට වඩා පටු රූපලාවණ්‍ය සහ සෞඛ්‍ය ප්‍රමිතීන්ට අනුකූල වීමට බලපෑම් කරනවා – ඒක ශාරීරික හා මානසික සෞඛ්‍ය යන දෙකෙහිදි ම සෑම කෙනෙකුට ම හානියක් සිදු කරනවා.”
‘හානිකරයි’ සහ ‘අහිතකරයි’
මෙම ෆිල්ටරය හේතුවෙන් තමන් අපහසුතාවට පත් වූ බව පැවසූ ටික්ටොක් පරිශීලකයින් ගණනාවක් සමග බීබීසීය කතා කළේ ය.
උතුරු වේල්සයේ ජීවත් වන නීනා පැවසුවේ, මිනිසුන්ගේ පෙනුම ඔවුන්ගේ ආත්මීය-වටිනාකම සමග බද්ධ කරමින් ඉන්ටර්නෙට් හරහා ප්‍රචාරය වන “ආඛ්‍යානයක්” එය පෝෂණය කරන බව ය.
“මේක අපි ඈත් වෙනවා කියලා මම හිතුව අහිතකර දෘෂ්ටියක්,” ඇය පැවසුවා ය.
“ෆිල්ටර් එකක් පැහැදිලිව ම අහිතකරයි කියලා පේනවා නම් ඒක ඉවත් කළ යුතුයි,” ඇය බීබීසීයට පැවසුවා ය.
එයර්හි ජීවත් වන එමා ඊට එකඟ විය.
“‘Chubby filter’ එක දැකපු ගමන් මට හිතුනේ ඒක මොන තරම් හානිකර වේවි ද කියලා.
“මිනිස්සු කිව්වේ එයාලා ‘තරබාරු’ නිසා එයාලට පිළිකුල්සහගත පෙනුමක් ආවා කියලා. මේ ෆිල්ටරයේ තියෙන “පසු” පෙනුම මහත කාන්තාවක් වන මට කලකිරීමක් ඇති කළා.”
“අසභ්‍ය සහ අසංවේදී” ලෙස නීනා විසින් හඳුන්වනු ලබන මෙම ප්‍රවණතාව පුද්ගලයින් විවේචනය කරනු දැකීම සතුටට කරුණක් බව ඇය පැවසුවා ය.
“අපි කරන්න ඕනේ එකිනෙකාව ඉහළට ඔසවා තැබීම මිසක් එකිනෙකාගේ බාහිර පෙනුම ලැජ්ජාවට පත් කිරීම නෙවෙයි,” ඇය පැවසුවා ය.
එයට ඉඩ නොදිය යුතු බවට සේඩී එකඟ වුව ද මේ සම්බන්ධයෙන් TikTok සාමගමට කළ හැකි වෙනත් දේවල් තිබිය හැකි යැයි ඇයට හැඟිණි.
“සමහරවිට ඒකට අනතුරු ඇඟවීමක් එකතු කරන්න පුළුවන්,” ඇය පැවසීය.
“බාහිර පෙනුම නිසා අපහසුතාවට පත් වන හෝ ආහාර ගැනීමේ අක්‍රමිකතාවක් හෝ ඒ හා සමාන දෙයක් වගේ තේමා තියෙනවා නම්, ඒක සලකුණු කිරීමේ ක්‍රමයක් තිබිය යුතු කියලා මම හිතනවා. මේ අයට ඒවා පළ කරන්න ඕනේ නම්, පළ කරාවි. හැබැයි ඒක පුළුල් පරිශීලකයින් පිරිසකට නොයන්න ඕනේ.”
‘චබී ෆිල්ටරය (chubby filter)’ පරීක්ෂා කිරීම
පුද්ගලයෙකුගේ පෙනුම වෙනස් කිරීම සඳහා කෘත්‍රිම බුද්ධිය භාවිත කරන ෆිල්ටර්ස් TikTokහි සුලභ ය.
බොහෝ ඒවා හානිකර නොවේ. උදාහරණයක් ලෙස එක් ජනප්‍රිය ප්‍රවණතාවක් වන පුද්ගලයෙකු ලෙගෝ චරිතයක් වූයේ නම්, පෙන්වන ෆිල්ටර් දැක්විය හැක.
ඒවා බොහෝ විට නිර්මාණය කර ඇත්තේ TikTok සමග කිසිදු සම්බන්ධයක් නොමැති පුද්ගලයින් විසිනි. – නව “chubby filter” සම්බන්ධ ගැටලුවත් එය බව පෙනේ.
මෙම ෆිල්ටරය භාවිත කරන වඩා ත් ජනප්‍රිය වීඩියෝ කිහිපයකට දස දහස් ගණක් ලයික් කර ඇත.
මෙම ලිපිය සඳහා, මම මෙම ෆිල්ටරය භාවිත කළෙමි.
මට පුදුමාකාර ලෙස අපහසුතාවක් දැනිණි.
ශරීරය ගැන ඉතා ධනාත්මකව සිතන සහ අතීතයේදී ස්වයං ප්‍රතිරූපය සමග පොරබදමින් සිටි කෙනෙකු ලෙස, එය භාවිත කිරීම මා පෞද්ගලිකව සමාජ මාධ්‍ය භාවිත කරන ආකාරයට වඩා බෙහෙවින් වෙනස් යමක් විය. එමෙන් ම, TikTok එය මා වෙත යෙදුමට ප්‍රවේශ වූ සැණින් ගෙන එම ගැන මට ඇත්තේ අසතුටකි.
මා බර ආශ්‍රිත හෝ සෞඛ්‍ය අන්තර්ගතයන් නැරඹීමක් නොකළ ද, මෙම ෆිල්ටරය දින කිහිපයකට පෙර මාගේ TikTok යෙදුමේ “For You” පිටුවේ දර්ශනය විය.
එම වීඩියෝව නරඹා අදහස් කියවීමෙන් පසු TikTokහි ඇල්ගොරිදම ක්‍රියා කරන ආකාරයට අනුව, එය එම ෆිල්ටරය භාවිත කරන වෙනත් පුද්ගලයින්ගේ ඒ සමාන වීඩියෝ මා වෙත පෙන්වීමට පටන් ගත් අතර, තවත් විටෙක කෘත්‍රිම බුද්ධිය මගින් සිරුර සිහින්ව පෙනෙන ආකාරයේ වීඩියෝ පවා පෙන්වීය.
ස්තුතිවන්ත වන්නට, මෙම ප්‍රවණතාව විවේචනය කරන නිර්මාණකරුවන් ද එය මට පෙන්වීමට පටන් ගත් අතර, ඔවුන්ගෙන් සමහරක් සමග අපි මෙම ලිපිය සඳහා ද සම්බන්ධ කර ගත්තෙමු.
AI රූප සහ ෆිල්ටර්ස් TikTokහි සුලභව දක්නට ලැබෙන අතර ඒවා විනෝදය සඳහා භාවිත කෙරෙනු ඇත. ඇතැම් ජෙන්-Z සහ සහස්‍රකයින්ට අතීතයේ Snapchat ෆිල්ටර්ස් භාවිත කළ ආකාරයට ම ඒවා භාවිත වේ.
නමුත් මෙවැනි ෆිල්ටර්ස්, ඒවා විනෝදජනක බවක් පෙනුනත්, කෙනෙකුගේ මානසික සෞඛ්‍යයට ඉතා හානිකර විය හැකි අතර, ඔවුන් අන් අය සමග පමණක් නොව, තමන් පිළිබඳ යථාර්ථවාදී නොවන අනුවාදයක් සමග සංසන්දනය කිරීමට දිරිමත් කළ හැකි ය.
උපුටා ගැනීම – bbc.com/sinhala
