උපත් පාලන පෙති නූතන වෛද්‍ය විද්‍යාවේ විශිෂ්ට සාර්ථක කතාවලින් එකකි. එය කාන්තාවන්ගේ සශ්‍රීකත්වය කෙරෙහි පෙර නොවූ විරූ පාලනයක් ලබා දීමෙන් කාන්තාවන්ගේ භූමිකාවේ විප්ලවීය වෙනසක් කිරීමට උපකාරී විය. අද වන විට ලොව පුරා කාන්තාවන් මිලියන 100කට වඩා හෝමෝන උපත් පාලන පෙති ගන්නා අතර ඒවා විශේෂයෙන් යෞවනයන් අතර ජනප්‍රිය වී ඇත.
ඇත්ත වශයෙන්ම මෙම පෙති අනපේක්ෂිත ගැබ්ගැනීම් වැළැක්වීම සඳහා ඉතා කාර්යක්ෂම ක්‍රමයකි. ලිංගිකව ක්‍රියාකාරී නොවන සමහර කාන්තාවන් පවා ඔසප් වේදනාව අඩු කිරීමට හෝ කුරුලෑ වලට ප්‍රතිකාර කිරීමට ඇතුළු වෙනත් හේතූන් මත එය භාවිතා කරයි. කෙසේ වෙතත් එය මුලින් වැඩිහිටි කාන්තාවන් සඳහා සංවර්ධනය කරන ලද අතර, තරුණියන් සඳහා ඇති විය හැකි අතුරු ආබාධ පිළිබඳව තවමත් බොහෝ දේ නොදනී.
සංවේදී කාල පරිච්ඡේදයක්
වැඩිවිය පැමිණීම යනු වේගවත් වර්ධනයක් සහ ශරීරයේ සහ මොළයේ සිදුවන වෙනස්කම් මගින් සලකුණු කරන ලද තීරණාත්මක ජීවන අවධියකි. සතුන් තුළ, එස්ටජන් සහ ප්‍රොජෙස්ටරෝන් වැනි ලිංගික හෝමෝන වැඩිවිය පැමිණීමේදී මොළයේ වර්ධනයට බලපාන බව දන්නා කරුණකි. මිනිසුන්ට ද මෙය සත්‍ය නම්, මෙම සංවේදී කාල පරිච්ඡේදය තුළ කෘතිම එස්ටජන් සහ/හෝ ප්‍රොජෙස්ටරෝන් (බොහෝ පෙති සූත්‍රවල දක්නට ලැබෙන මූලික අමුද්‍රව්‍ය) ගැනීම මානසික සෞඛ්‍යයට දිගුකාලීන ප්‍රතිවිපාක ඇති කළ හැකිය.
සමස්තයක් වශයෙන්, හෝමෝන උපත් පාලන ක්‍රම භාවිතය සහ මානසික අවපීඩනය අතර සම්බන්ධතාවය පිළිබඳව පර්යේෂණ මිශ්‍ර සොයාගැනීම් ලබා දී ඇත. සමහර අධ්‍යයනයන් මගින් කිසිදු සම්බන්ධතාවයක් සොයා ගෙන නොමැති අතර, තවත් සමහරක් පෙති භාවිතා කරන්නන් අතර (එසේ නොකරන වැඩිහිටි කාන්තාවන්ට සාපේක්ෂව) මානසික අවපීඩනයේ අවදානම අඩු බව සොයා ගෙන ඇත.
කෙසේ වෙතත් මෑතකදී මෙම මාතෘකාව පිළිබඳ මේ දක්වා සිදු කරන ලද විශාලතම අධ්‍යයනය (ඩෙන්මාර්කයේ වෙසෙන මිලියනයකට අධික කාන්තාවන් ඇතුළත් කර ගනිමින්) නිගමනය කළේ පෙති හෝ වෙනත් හෝමෝන උපත් පාලන ක්‍රම භාවිතා කරන කාන්තාවන් මානසික අවපීඩනයට ගොදුරු වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇති බවයි. නව යොවුන් වියේ කාන්තාවන් තුළ මෙම තත්ත්වය ඉහළ බව අධ්‍යයනයෙන් ද පෙන්වා දී ඇත.
මානසික අවපීඩනය ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි වීම
Journal of Child Psychology and Psychiatryහි ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද නවතම අධ්‍යයනය (පූර්ව පර්යේෂණවලින් ඔබ්බට ගොස්) උපත් පාලන පෙති භාවිතය කෙටි කාලීනව පමණක් නොව දිගු කාලීනව ද මානසික අවපීඩන අවදානම පුරෝකථනය කළ හැකි ද යන්න පරීක්ෂා කරයි. උපත් පාලන පෙති භාවිතය පිළිබඳ ඉතිහාසය පිළිබඳ තොරතුරු ලබා දුන් ජාතික සෞඛ්‍ය හා පෝෂණ පරීක්ෂණ සමීක්ෂණයට ඇතුළත් වූ වයස අවුරුදු 20 ත් 39 ත් අතර කාන්තාවන් 1,236 දෙනෙකුගේ දත්ත අපි පරීක්ෂා කළෙමු.
සාම්පලයේ කාන්තාවන්ගෙන් අඩක් පමණ නව යොවුන් වියේදී උපත් පාලන පෙති භාවිතා කර ඇත. මෙම කාන්තාවන් කිසි විටෙකත් උපත් පාලන පෙති භාවිතා නොකළ කාන්තාවන්ට (6%) සාපේක්ෂව (16%) සහ වැඩිහිටියන් ලෙස උපත් පාලන පෙති ගැනීම ආරම්භ කළ කාන්තාවන්ට (9%) සාපේක්ෂව සායනිකව මානසික අවපීඩනයට පත්වීමේ අවදානම වැඩි විය.
පළමු ඔසප් වීමේ වයස, පළමු ලිංගික හමුවීමේ වයස, වත්මන් සම්බන්ධතා තත්ත්වය, සමාජ ආර්ථික තත්ත්වය, ජනවාර්ගිකත්වය සහ වත්මන් උපත් පාලන පෙති භාවිතය ඇතුළු කණ්ඩායම් තුන අතර තවත් වෙනස්කම් විශාල සංඛ්‍යාවක් සඳහා සංඛ්‍යානමය වශයෙන් පාලනය කළ විට, මානසික අවපීඩන අවදානමේ මෙම කණ්ඩායම් වෙනස්කම් ස්ථාවරව හෝ වැඩි විය.
අපගේ සොයාගැනීම්වලින් පෙනී යන්නේ නව යොවුන් වියේදී ගිලින පෙති භාවිතය කාන්තාවකගේ මානසික අවපීඩනයට ගොදුරු වීමේ අවදානමට කල් පවතින බලපෑමක් ඇති කළ හැකි බවයි, ඇය ඒවා භාවිතා කිරීම නැවැත්වූ පසු වසර ගණනාවක් ගත වුව ද මෙම බලපෑම පැවතිය හැකිය.
නව යොවුන් වියේදී උපත් පාලන පෙති ගැනීම පසුකාලීනව මානසික අවපීඩනයට ගොදුරු වීමේ අවදානම වැඩි කිරීමට හේතු විය හැකිය
කාන්තාවන්ගේ පූර්ව උපත් පාලන ක්‍රම භාවිතය
එසේ නම්, අතීතයේ දී උපත් පාලන පෙති භාවිතය සහ මානසික අවපීඩනය අතර සම්බන්ධතාවය පිළිබඳව පරස්පර විරෝධී සොයාගැනීම් තිබුණේ ඇයි? පර්යේෂකයන් ඔවුන් අධ්‍යයනය කළ කාන්තාවන් කාණ්ඩගත කළ ආකාරය අනුව මෙම පරස්පරතා පැහැදිලි කළ හැකි යැයි අපි සිතමු.
බොහෝ පර්යේෂකයන් මූලික වශයෙන් උපත් පාලන පෙති වල කෙටි කාලීන බලපෑම් කෙරෙහි උනන්දුවක් දැක්වූ බැවින්, ඔවුන් දැනට ගිලින පෙති භාවිතා කරන්නේද යන්න මත පදනම්ව කාන්තාවන් කාණ්ඩගත කළහ. එම පර්යේෂකයන් කාන්තාවන්ගේ පෙර ගිලින පෙති භාවිතය සැලකිල්ලට නොගත් අතර මානසික අවපීඩන අවදානමට උපත් පාලන පෙති භාවිතයේ බලපෑම නොදැනුවත්වම අවතක්සේරු කර තිබිය හැකිය.
උදාහරණයක් ලෙස දුම්පානය පෙනහළු පිළිකා අවදානමට දිගුකාලීන බලපෑම් ඇති කරයි. පර්යේෂකයන් වත්මන් දුම් පානය කරන්නන් සහ වත්මන් දුම් නොබොන්නන් සංසන්දනය කරන්නේ නම්, යමෙකු කලින් දුම්පානය කරන්නෙකුද යන්න සලකා බැලීමකින් තොරව, දුම්පානය සහ පෙනහළු පිළිකා අවදානම අතර කිසිදු සම්බන්ධයක් නොමැති බව ඔවුන් නිගමනය කළ හැකිය. හිටපු දුම් පානය කරන්නන් සහ ජීවිත කාලය පුරාම දුම් නොබොන්නන් තනි “වර්තමාන දුම් නොබොන්නන්” කාණ්ඩයකට ඒකාබද්ධ කිරීම නොමඟ යවන නිගමනවලට හේතු විය හැකයි, මන්ද දුම්පානයේ දිගුකාලීන බලපෑම් හේතුවෙන් එම පුද්ගලයින් කණ්ඩායම් දෙකටම වෙනස් පෙනහළු සෞඛ්‍යයක් තිබිය හැකිය.
එම හේතුව නිසාම, අනාගත පර්යේෂණ වලදී උපත් පාලන පෙති භාවිතා කළ පෙර සහ ජීවිත කාලය පුරාම භාවිතා නොකළ අය වෙන වෙනම බැලිය යුතු යැයි අපි විශ්වාස කරමු.
පෙති තෝරා ගැනීම
හෝමෝන උපත් පාලන ක්‍රම ලබා ගැනීමේ තීරණය ඉතා පෞද්ගලික එකක් වන අතර, උපත් පාලන තොරතුරු සහ සේවාවන් සඳහා ප්‍රවේශය විශ්වීය මානව අයිතියක් බවට එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රකාශනයට අපි දැඩි ලෙස සහාය දෙමු. පෙති භාවිතා කිරීමෙන් පැහැදිලි ප්‍රතිලාභ ඇති අතර බොහෝ කාන්තාවන් අහිතකර අතුරු ආබාධ වලට ලක් නොවේ.
මෙම මාතෘකාව පිළිබඳ වැඩිදුර පර්යේෂණ සඳහා හදිසි අවශ්‍යතාවයක් ඇති බව අපි විශ්වාස කරමු. සියලුම කාන්තාවන් උපත් පාලන පෙති ගන්නා විට එකම අතුරු ආබාධ අත්විඳීමට ඉඩ ඇති බව අපි විශ්වාස නොකරමු. මේ අනුව, නව යොවුන් වියේ පසුවන්නන් හෝමෝන උපත් පාලන ක්‍රම භාවිතය සම්බන්ධයෙන් නිශ්චිත ක්‍රියාමාර්ගයක් අනුගමනය කළ යුතු හෝ නොකළ යුතු බවට යෝජනා කරන ඕනෑම පොදු ප්‍රකාශයක් (අපගේ මතය අනුව) නොමේරූ ඒවාය.
කෙසේ වෙතත්, අපගේ පර්යේෂණය නව යොවුන් වියේ පසුවන්නන් සහ ඔවුන්ගේ දෙමාපියන්ට ඔවුන්ට ලබා ගත හැකි විවිධ විකල්ප සමඟ සම්බන්ධ අවදානම් සහ ප්‍රතිලාභ පිළිබඳව ඔවුන්ගේ වෛද්‍යවරුන් සමඟ කතා කිරීමට පෙළඹෙනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වෙමු, විශේෂයෙන් ඔවුන්ට මානසික අවපීඩනයේ පවුල් ඉතිහාසයක් තිබේ නම් හෝ මෙම ඖෂධවල ඇතැම් අතුරු ආබාධවලට ඔවුන් විශේෂයෙන් ගොදුරු විය හැකි යැයි සිතීමට වෙනත් හේතුවක් තිබේ නම් මෙය අදාළ වේ.
උපත් පාලන පෙති වල දිගුකාලීන බලපෑම් තේරුම් ගැනීම එය ගැනීමට තීරණය කිරීමේදී උපකාරී වේ
අනාගත දිශාවන්
වැදගත් වන්නේ (අපගේ අධ්‍යයනය සහසම්බන්ධ වූ බැවින්) උපත් පාලන පෙති භාවිතය ඇත්ත වශයෙන්ම මානසික අවපීඩනය වැඩි කිරීමට හේතු වන බව අපට නිගමනය කළ නොහැකිය. අප පරීක්ෂා කරමින් සිටි සම්බන්ධතාවය සඳහා පිළිගත හැකි විකල්ප පැහැදිලි කිරීමක් සැපයිය හැකි යැයි අපට හැඟුණු දත්ත කට්ටලයේ ඇති සෑම විචල්‍යයක් සඳහාම අපි සංඛ්‍යානමය වශයෙන් පාලනය කළ ද, පෙති භාවිතය සහ මානසික අවපීඩන අවදානම අතර සම්බන්ධතාවයට හේතු වන තවත් විචල්‍යයක් ඇති බවට ඇති හැකියාව අපට සම්පූර්ණයෙන්ම බැහැර කළ නොහැකිය.
අවසාන වශයෙන්, අපගේ අධ්‍යයනය යනු සහසම්බන්ධ සහ පර්යේෂණාත්මක පර්යේෂණ සැලසුම්වල සංයෝජනයකින් පිරවිය යුතු වඩා විශාල ප්‍රහේලිකාවක එක් කොටසක් පමණි. මෙම සෑම නිර්මාණයකටම තමන්ගේම ශක්තීන් සහ සීමාවන් ඇත. සත්ව මෙන්ම මානව අධ්‍යයන, වසංගත රෝග දත්ත කට්ටල සහ අහඹු ලෙස පාලනය කරන ලද අත්හදා බැලීම් සහ හරස්කඩ සහ කල්පවත්නා සැලසුම් වලින් සාක්ෂි අභිසාරී කිරීම අවශ්‍ය වේ.
මේ අරමුණින්, මෙම ප්‍රශ්නය පුළුල් සන්දර්භයකින් සලකා බැලීම සඳහා අපි මෑතකදී බ්‍රිතාන්‍ය කොලොම්බියා විශ්ව විද්‍යාලයේ අනාගත අධ්‍යයනයක් දියත් කළෙමු. ඉදිරි වසර තුනේ සිට පහ දක්වා කාලය තුළ අපි සිය ගණනක් නව යොවුන් වියේ පසුවන්නන්ගේ හෝමෝන මට්ටම්, හෝමෝන උපත් පාලන ක්‍රම භාවිතය, සමාජීය හා චිත්තවේගීය ක්‍රියාකාරිත්වය සහ ආතති ප්‍රතික්‍රියාශීලීත්වය නිරීක්ෂණය කරන්නෙමු.
නව යොවුන් වියේ කාන්තාවන් සඳහා විවිධ උපත් පාලන ක්‍රම නියම කිරීම පිළිබඳව වඩාත් දැනුවත් සංවාදයක් සහ තීරණ ගැනීමක් අපගේ පර්යේෂණය මගින් ප්‍රවර්ධනය කරනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වෙමු.
මූලාශ්‍රය – https://theconversation.com/taking-the-pill-as-a-teenager-may-have-long-lasting-effect-on-depression-risk-121786
