බ්‍රිතාන්‍ය රූපවාහිනී තරුවක් වන එමිලි ඒටැක් හට සෑම දිනකම අසභ්‍ය පින්තූර සහ පණිවුඩ සියගණනක් ලැබෙයි. මෙවැනි පින්තූර එවනා පිරිමින් ඊට පොළඹවන්නේ කුමක් ද, ඔවුන් නැවැත්වීමට කුමක් කළ යුතු ද යන්න එමිලි ප්‍රශ්න කරයි.
“හැමදාම උදේ නැගිටිනකොට මට පේන්න තියෙනවා මම ඉල්ලපු නැති නිරුවත් මිනිහෙකුගේ පින්තූරයක්.”
නිළියක්, නිවේදිකාවක් සහ විකට නිළියක වන 33-හැවිරිදි එමිලි ඒටැක් දිනකට සිය වතාවක් පමණම ලිංගික දර්ශනයන්ට බලහත්කාරයෙන් නිරාවරණය වෙයි – මේ, මහමඟ දී නොව අන්තර්ජාලය හරහා ය.
“ඒක තමයි කරන්න පුළුවන් ඉහළම අගෞරවය,” ඇය පවසයි. “ඒක තමයි, ‘මම හිතන්නේ මට ඔයාට පහසුවෙන් ළඟාවෙන්න පුළුවන්, ඒ වගේම ඔයා ‘ඒකට’ කැමතියි’ කියලා හිතන එකේ අවසන් ඵලය.”
මේ ගැටලුව සම්බන්ධයෙන් BBC වාර්තා චිත්‍රපටයක් ද සාදා ඇති එමිලිට, වසර ගණනාවක් තිස්සේ ඇගේ සමාජ මාධ්‍ය ගිණුම් හරහා අසභ්‍ය පණිවිඩ ලැබී තිබේ. නමුත්, ලොක්ඩවුන්වලින් පසු එවැනි පණිවුඩ වල සංඛ්‍යාව සහ ඒවායේ ස්වරය තීව්‍රවී, ලිංගිකව වඩාත් ආක්‍රමණශීලී විය.
“මට දැනුනේ ඒක පොඩ්ඩ පොඩ්ඩ මාව දුර්වල කරනවා වගේ,” ඇය පවසයි.
Channel 4 නාලිකාවේ විකාශය කෙරුණු ජනප්‍රිය ප්‍රහසන කතා මාලාවක් වන The Inbetweenersහි ශාලට් හින්ච්ක්ලිෆ්ගේ චරිතය රඟපාන විට එමිලිගේ වයස අවු. 17කි.
“එයා පාසැලේ ජනප්‍රියම ගෑණු ළමයා” එමිලි පවසයි. “ප්‍රශ්නය තමයි, ඔව්, ඒක ප්‍රබන්ධ චරිතයක්, ඒත් පැහැදිලිවම මිනිස්සු ඔයාව ඔයා රඟපාන චරිතයට ආදේශ කරලා හිතනවා.”
තමාටම දොස් පවරාගැනීම
ඉතා ළාබාල කාලයක පටන්ම ඇයට ඇතැම් පිරිමින්ගෙන් අනවශ්‍ය අවධානයක් ලැබුණුබව එමිලි පවසයි. ඇය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා, ඇයට ඇගේ චර්යාවන් වෙනස්කර ගන්නා ලෙස (උදාහරණ ලෙස පාසැලට රූපාලංකරණ ද්‍රව්‍ය හෝ සායවල් නොඇඳීම වැනි) ඇගේ ආදරණීයයන් ඇයට යෝජනාකර තිබේ.
“ඒක කොච්චරටම පාලනයෙන් බැහැරට ගියා ද කිව්වොත්, ඔයාට ආදරේ කරන අයට පාලනය කරන්න පුළුවන් එකම දේ ඔයාව වෙනස්කරන එක යි,” ඇය කියයි. “ඒ ඔක්කොම කොයි විදියෙන් හරි [තමන්ට] බලපානවනේ, ඉතින් මං මං ගැනම කල්පනා කරන්න ගත්තා. මගේ මුළු ජීවිත කාලෙම මම ඒ නිසා මටම දොස්කියා ගත්තා.”
එමිලි මේ ස්වයං-විවේචනය සිය වැඩිහිටි දිවිය කරා ද ගෙනවුත් තිබුණි.
“මේ ඔක්කොම දේවල් ප්‍රසිද්ධියේ කතා කරන්න යන එක ගැන මම චකිතයකින් ඉන්නේ, මොකද මම ඉන්ස්ටග්‍රම් එකේ බිකිනි ෆොටෝස් දානවා, මම මගේ ෂෝස්වල දී ලිංගිකත්වය ගැන කතා කරනවා, මම නොහික්මුණු විහිලු කරනවා, ෆ්ලර්ට් කරනවා,” ඇය පවසයි. “සමහර මිනිස්සු කියයි ‘ඒත් ඔයා නෙගටිව් ඇටෙන්ෂන් ඉල්ලුවා, ඉතින් ඔයා බලාපොරොත්තු වුණේ මොකද්ද?’ කියලා.”
“ඉතින් මම ඒ ගැන හිතනවා, ‘මේක මගේ වරදක් ද? මේක මම කරගත්ත දෙයක් ද?’ කියල.”
එමිලි, මේ පණිවිඩ සැහැල්ලුවෙන් සැලකීමේ ‘ආරක්ෂක මානසික යාන්ත්‍රණයක්’ ලෙස සැමවිටම හාස්‍යය භාවිතාකර ඇතත්, එය තවදුරටත් හාස්‍යජනක නැතැ යි ඇය පවසයි.
“අපි ඇත්තටම මේකෙ බරපතලකම දිහා බැලුවොත්, ඉන්ස්ටග්‍රම්වල ඉන්න ළාබාල ගෑණු ළමයින්ට මේ වගේ මැසේජස් එනවා,” ඇය පවසයි. “මේ ඔයාගෙ දුව වුණා නම්, ඔයාගේ නෑදෑ දුවෙක් වුණා නම් මොකක් වෙයි ද? හිනාව නතර කළාට පස්සෙ, වඩා බැරෑරුම් සාකච්ඡාවක් පවත්වන්න ඕනේ මාතෘකාවක් මේ.”
2020 සිට සිදුකරන ලද පර්යේෂණයකින් හෙළිවූ කරුණක් නම්, වයස අවු. 12-18 අතර ගැහැණු ළමුන්ගෙන් 76%ක් දෙනා ‘ඩික් පික්ස්’ යනුවෙන් හැඳින්වෙන, පිරිමි ළමුන්ගේ හෝ පිරිමින්ගේ අනවශ්‍ය නිරුවත් ඡායාරූප ලැබී ඇතිබව යි. එමිලි ද්විතීයික පාසල් ගැහැණු ළමුන් (වයස අවු. 11 – 16 අතර) පිරිසක් සමග කතාබහ කළ අවස්ථාවක දී, ඔවුන් සියල්ලන්ටම අන්තර්ජාලය හරහා අසභ්‍ය ලිංගික පණිවිඩ ලැබී ඇතිබව ඇසීමෙන් කම්පනයට පත්වූවා ය.
“මං වැඩියෙන්ම ෂොක් වුණේ, මං හිතුවා ගෑණු ළමයි කියන්න ගියේ ඒවා එව්වේ මුරණ්ඩු, ෆෝන්වලම එල්ලිලා ඉන්න ඉස්කෝලෙ යන පිරිමි ළමයි කියලා, ඒත් මේ ගෑණු ළමයින්ට ඒවා එවන්නේ අන්තර්ජාලය හරහා වැඩිහිටි පිරිමි,” ඇය පවසයි.
අසභ්‍ය පණිවිඩ එවන්නේ ඇයිදැ යි පැහැදිලි කරන්න!
එමිලි, ඇගේ සමාජ මාධ්‍ය ගිණුම්වල පෝස්ටුවක් දමමින්, ඇයට අසභ්‍ය පණිවිඩ එවන්නේ මන්දැ යි පැහැදිලි කරන ලෙස එසේ කරනා පිරිමින්ගෙන් ඉල්ලා සිටියා ය.
“මං මගේ ඊමේල් [ගිණුම්] චෙක් කළා – හිස්, එක උත්තරයක්වත් ලැබුණේ නැහැ,” ඇය පවසන්නී ය. “මේ මිනිස්සු ඒ අයගෙ ජීවිත කාලෙම මාව අපයෝජනය කරන මැසේජ්වලින් [මගේ ගිණුම්) පුරව පුරවා, මට මහා භයානක දේවල් කිය කියා ගතකරනවා. නමුත් මම ‘හොඳයි මට ඔබේ අදහස් අහන්න ඕන, අපි කතා කරමු’ කියන තත්පරේම කටවල් වහගන්නවා.”
“මට ලැබිච්ච දේ තමයි, කාන්තාවො ගොඩදෙනෙක් ඒ අයට මුහුණදෙන්න සිද්ධවුණු දේවල් ගැන කියලා එවපු මැසේජස්.”
තමාට අන්තර්ජාලයේ සිදුවන අපයෝජනයන් ගැන තමා කිසිදා තම දෙමාපියන් සමග සාකච්ඡාකර නැතැ යි එමිලි පවසන අතර, ඇයට ලැබුණු පණිවුඩවල සාම්පලයක් ඇය ඇගේ මවට (ඇගේ මව විකට නිළි කේට් රොබින්ස් ය) පෙන්වූ විට මව දැඩි කණගාටුවට පත්ව තිබේ. එය ඇගේ දියණියට ඇතිකරන මානසික බලපෑම ගැනත්, – දියණියගේ ආරක්ෂාව ගැනත් තමා කණස්සල්ලු වනබව ඇය පවසයි.
මෙම පණිවුඩ එවන්නේ විවිධ පිරිමින් බොහෝ දෙනෙකුවුව ද, එමිලිගේ පියා කීත් නිරීක්ෂණයකර ඇති පරිදි, ඒ සියල්ල එකම පෞරුෂයකින් පැමිණෙන ඒවා මෙන් දැනි තිබෙයි.
මෙවැනි පුද්ගලයින්ගේ ගති ලක්ෂණ වඩාත් හොඳින් අවබෝධකර ගැනීම උදෙසා, එමිලි, ඇයට නිතිපතා අසභ්‍ය පණිවුඩ එවන පිරිමින් දෙදෙනෙකුට මැසේජ්කර එසේ කරන්නේ ඇයිදැ යි විමසුවා ය. එකෙකු, එමිලිගේ පණිවුඩය කියැවූ සැණින් ඇය බ්ලොක්කර දැමූ අතර, අනෙකා ඇයට දොස් පවරමින්, තමා උත්සාහ කළේ ඇගේ අවධානය ගැනීමට බවත්, එවැනි පණිවුඩ එව්වේ ඇගේ ‘කැරැට්ටුව’ නිසා බවත් පැවසීය.
මෙම පිරිමින්ගේ මානසිකත්වය තේරුම් ගැනීමේ උත්සාහයක් ලෙස, එමිලි ‘Reclaim These Streets’හි සමාරම්භක ජේමි කින්ග්ලර් සමග කතාබහ කළා ය. ජේමිට අන්තර්ජාලය හරහා මුලින්ම අසභ්‍ය පින්තූර හා දූෂණ සහ මරණ තර්ජන ලැබීම ඇරඹුනේ, ඇය සේරා එවරඩ්ගේ ඝාතනයෙන් පසු ශෝකවීමක් (vigil) සංවිධානය කිරීමෙන් පසු ය. (2021 දී සේරා එවරඩ් නම් කාන්තාව ලන්ඩනයේ සිය නිවෙසට පැමිණෙමින් සිටිය දී, පොලිස් නිලධාරියෙකු විසින් අත්අඩංගුවට ගන්නා මුවාවෙන් පැහැරගෙන, බරපතල ලිංගික අඩත්තේට්ටම ලක්කර මරාදමා, ඇගේ සිරුර ද පුළුස්සා සැඟවීය).
“මේක අපි අඳින පළඳින විදියවත්, අපි කරන කියන දේ ගැනවත් දෙයක් නෙවෙයි,” ඇය පවසයි. “ඒක, ඔවුන්ට ඔබව නිශ්ශබ්ද කරන්න, ඔබව පාලනය කරන්න, ඔබේ කොටසක් ඔවුන් ලබාගත්තා කියලා ඔබට හඟවන්න ඔවුන්ට තියෙන උවමනාව ගැන යමක්.”
මහාචාර්ය ජේන් මොන්ක්ටන්-ස්මිත්ගේ පර්යේෂණ නාභිගතවන්නේ මිනීමැරුම් (homicide) වැළැක්වීම පිළිබඳව ය – ‘homicide’ යනු වෙනත් පුද්ගලයෙකුගේ මරණයට තුඩුදෙන ක්‍රියාවන් වේ. කාන්තාවන්ට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය හා සබැඳි රටාවන්, කුඩායැ යි පෙනෙන සිදුවිමක සිට බරපතල ලිංගික අඩත්තේට්ටම් දක්වා වර්ධනය වනබව ඇය පවසන්නී ය. අන්තර්ජාලය හරහා මුහුණපාන්නට සිදුවන අපයෝජනයන් සෑමවිටම පොලිසියට වාර්තා කරන්නැ යි ඇය නිර්දේශ කරන්නේ, එමඟින් අදාළ පුද්ගලයාගේ නම පොලිස් වාර්තා එක්වන නිසාවෙනි.
“ස්ත්‍රී දූෂණය කියන්නේ කාගෙහරි මුල්ම වැරැද්ද නෙවෙයි, මිනීමැරුම් කියන්නේ කාගෙහරි මුල්ම වැරැද්ද නෙවෙයි,” මහාචාර්ය මොන්ක්ටන්-ස්මිත් එමිලිට පවසයි. “ඔවුන් එතැනට එන්න කලින්, [ඔවුන් කවදා හෝ එතැනට පැමිණෙනබවට] ලක්ෂණත්, හැසිරීම් සහ රටාවනුත් දකින්න ලැබෙනවා. නමුත් ලක්ෂණත්, රටා සහ අනතුරු හැඟවීමේ සංඥා බොහොමයකට නිදහසට කාරණා ඉදිරිපත් කෙරෙනවා, සාධාරණීකරණය කෙරෙනවා වගේම, වින්දිතයා මතටත් යම් තරමකට හෝ වැරැද්ද පටවනවා.”
හැසිරීම වෙනස් කළ යුතු යි
දෙදෙනාගේ සංවාදයෙන් පසු එමිලි ඇයට අන්තර්ජාලයෙන් සිදුවූ අපයෝජනයන් පොලිසියට වාර්තා කළා ය – නමුත්, එම අපයෝජනයන් විස්තර කරන විට ඇය අනපේක්ෂිතව කණස්සල්ලට පත්විය. වෙනත් පුද්ගලයින් ද මෙවැනි අපයෝජනයන් වාර්තාකර තිබේ නම් අදාළ පිරිමින් සොයාගැනීමට [පොලිසියට] හැකිබව එක් පොලිස් නිලධාරියෙකු පැවසීය. එසේම, එවන් පිරිමින්ගේ හැසිරීමට වින්දිතයාගේ ‘ඔත්තු බැලීම’ ද (stalking) ඇතුළත් පොලිසියට පියවරක් ගැනීමට හැකි ය.
නමුත්, නිලධාරීන් පිටව ගිය පසු, ඇත්තෙන්ම කවුරුන් හෝ පොලිස් අත්අඩංගුවට පත්කිරීමට තමා කැමතිදැ යි අභ්‍යන්තර ගැටුමක යෙදීමට එමිලිට සිදුවිය.
“මට ඕනේ වෙලා තියෙන්නේ, තමන් කළ දේ වැරදියි කියලා එයාලා පිළිගන්න එක විතර යි. එතකොට මට මේ බර බිමින් තියන්න පුළුවන්,” ඇය පවසයි.
2021 වසරේ පාර්ලිමේන්තුවේ දී, එමිලි තමා ලද අපයෝජනාත්මක අත්දැකීම් බෙදාහදා ගනිමින් කථාවක් පැවැත්වූවා ය. එක්සත් රාජධානියේ නව ඔන්ලයින් ආරක්ෂණ පනත් කෙටුම්පතට අනුව, අන්තර්ජාලය හරහා බලහත්කාරයෙන් අසභ්‍ය දෙයට නිරාවරණය කිරීම (cyber flashing) වසර දෙකක උපරිම සිර දඬුවමක් නියම කළ හැකි වරදකි. මෙම පනත් කෙටුම්පත පසුගිය සතියේ දී පාර්ලිමේන්තු පහළ මන්ත්‍රී මණ්ඩලය විසින් අනුමත කෙරුණු අතර, මීළඟට එය සාමි මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කෙරෙනු ඇත.
එමිලි ද මේ වෙනුවෙන් සහයෝගාත්මක ව්‍යාපාරයක් සිදුකර ඇතත්, නීතිය වෙනස් කිරීම පමණක් මීට පිළියම් සපයනු ඇත්දැ යි ඇය දැන් සිතයි.
ඔන්ලයින් ආරක්ෂණ ප්‍රචාරක සෙයී අකිවොවෝ පවසන්නේ, නීතිය පිළිසරණක් වනු ඇති නමුත්, අධ්‍යාපනය හා සමාජ සම්මතයන් වෙනස් කිරීම ද ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් උසුලනබව යි.
“අපි ඇත්තටම අඩියක් පිටිපස්සට අරගෙන හිතන්න ඕනේ, ‘මෙච්චර මේ [අපයෝජනාත්මක හැසිරීම්] කන්දරාවක් එන්නේ කොහෙන්ද?’ කියලා. ඇත්තටම ඒක පිරිමින්ගේ හැසිරීම් වෙනස් කිරීම ගැන යමක්. සෞඛ්‍යවත් සම්බන්ධයක් කියන්නේ මොකද්ද කියලා එයාලට තේරුම් ගන්න සැලැස්වීම පිළිබඳ යමක්. ‘කැමැත්ත’ (consent) කියන්නේ මොකද්ද කියලා තේරුම්ගන්න එයාලව පෙළඹවීම ගැන යමක්, “ඇය පවසයි.
‘එන්ඩ් වයලන්ස් අගේන්ස්ට් විමෙන්’ (කාන්තාවන්ට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය අවසන් කරනු) කණ්ඩායමේ අධ්‍යක්ෂිකා ඇන්ඩ්‍රියා සයිමන්, සමාජය [වින්දිත] කාන්තාවන්ට දොස්පැවරීම නවතා දැමිය යුතු ය යන්න සමග එකඟවෙයි.
“හැමදේම කේන්ද්‍ර වෙන්නේ කාන්තාව සහ ඇගේ හැසිරීම ගැන. මේක වෙනස් වෙන්න ඕනේ විශාල දෙයක්,” ඇය වැඩිදුරටත් පවසයි.
ඇය අන්තර්ජාල අපයෝජනයට ලක්වන්නේ ය යන කරුණට මුහුණදීම ඇය මෙතෙක් සිදුකර ඇති දුෂ්කරම දෙය බව එමිලි පවසන්නී ය. එම ක්‍රියාවලියේ දී, අතීත කම්පනයන් නැවතත් සිහි කිරීම සිදුවූයෙන්, මෙම කාලය පුරාවටම මනෝවිශේෂඥ ප්‍රතිකාර ලබාගැනීමට ඇයට සිදුවිය.
“මං අත්විඳපු දේවල්, මං මගේ මුළු ජීවිත කාලෙම සාමාන්‍යකරණය කරපු දේවල්, මං ඒවා ගැන වැඩි වැඩියෙන් කතා කරන තරමට, මං ඒවා විඳදරාගෙන ඉන්න ඕනේ නෑ කියලා මට වැටහෙනවා – එදත්, අදත්,” ඇය පවසයි. “මං තාමත් ඒක ඉගෙන ගන්නවා, තවමත් මාව [වඩා හොඳ මානසික තත්ත්වයකට] ගන්න උත්සාහ කරනවා, ඉස්සරහටත් එහෙම්මම වේවි.
“මම නිරන්තරයෙන් ලිංගික අතවරයන්ට ලක්වුණු පළියට, මම මං කරන දේ වෙනස් කරන්න යන්නේ නැහැ.
“අපේ හැසිරීම නෙවේ වෙනස් වෙන්න ඕනේ, එයාලගේ හැසිරීම.
“මං මට දොස් පවරගන්න ඕනේ නැහැ.”
source; bbc.com/sinhala
